點閱人數:56
名稱
  • M
    蟹人(大辭典舊有詞條)
  • I
    kalang a tademaw
族別
  • 13Z 撒奇萊雅族 Sakizaya
分類
撰寫者

蟹人(大辭典舊有詞條)


  撒奇萊雅族耆老帝瓦伊‧撒耘在生前致力於撒奇萊雅族與阿美族的田野資料與神話傳說採集,這一則蟹人(kalang a tademaw)的故事,即是來自帝瓦伊‧撒耘的整理。目前撒奇萊雅族人已透過重新整理,並請精通族語的徐成丸耆老進行族語翻譯,將這則神話傳說收錄於《國民中學原住民族鄉土文化教材─撒奇萊雅族學習手冊第三冊:閱讀文化篇》和《撒奇萊雅族雙語對照族語學習讀本:妲媧的微笑》,故事的內容如下:

 

有一位長得亮麗善良的姑娘,婚後生下一個「人頭蟹身」的怪嬰。

nasiacawana lecohan ko no tademaw ko tagah a kalang a wawa

姑娘傷心的要把他丟到海裡。

sikalalom niza limecedan maydih mibakah i bayo

可是,祖父母心疼自己的骨肉,

oyzasa o baki bayi sa cayay kangazah to pilas no heni

認為孩子是無辜的,

cayay ka siilo ko wawa sa

決定親自來撫養。

makina todong a pahabay

蟹嬰不到一歲就會說話,

ya kalang a wawa sa matineng misakamo to cecayay a mihca

他要求家人,

milongoc ci niza to lalabo no loma’

晚上睡覺時,用香蕉葉當棉被,

iyo mabi’ to labi sa o papah no paza’ ko pada

躺在祖父母的中間。

i teban no baki ato bayi a mabi’

還說,有一天他會成為「真正的人」,

a misakamo waca a mala tatengaay to a tademaw to zoma a demiad

 

蟹嬰的童年生活,

no wawaan a nikaozip o kalang a wawa

每天都和祖父母,

mipolong to baki ato bayi to demiamiad

到海邊撿拾木材,

tala bayo misapod to kilang

到海裡抓魚、撿海貝,

tala bayo miboting、milalacan

到山林裡摘食野菜。

taboyo’ milami’

 

有一天,蟹嬰長大了。

to zoma a demiad balaki to kiya kalang a wawa

他要求娶妻,

milongoc to ci niza maydih a siacawa

爺爺奶奶想盡辦法,

misadakadakay ko baki ato bayi

在遙遠的地方,

i bataday a kitizaan

找到一個勤奮的新娘。

makatepa to sikawaway a limecedan

新娘到蟹嬰家住了第八天,

saka walo ko nikabi’ i loma’ niya kalang a wawa

卻沒看見丈夫,

cayay pakazih to acawama niza

心中焦急萬分,

mabiyalaw to ko baloco’ niza

家人只好說出實情。

paheci’ hanto no i lomaay a misakamo

新娘非常傷心的想離開,

mapatay no lalom kiya acawana maydih a miliyas

老人家請求她再多留一晚。

pilabini henay to cecay ko labi han no babalaki a milongoc

蟹嬰說:

sakamo hato no kalang a wawa

「明天我就能變成人形。

a mala tademaw kako a nocila

關鍵就在今晚,

o aazihang sa ayza a labi

用香蕉葉把我的身體包起來,

kao papah no paza’ ko sabalod to ozip ako

再用長茅刺在我身上,

kaw idoc ko sacocok to ozip ako

丟到後院的水井裡。」

sipibakahi i zikoz a tebon

 

第二天,天還沒亮,

sakatosa a demiad iyo cayay henay katakelal ko demiad

新娘就提著木桶到井裡提水,

tayza ko acawana i tebon a midadom

當木桶提撈起地面時,

iyo mitengteng to paetan a talala’ sa

蟹嬰站在木桶上,

i labo no paetan sa motizeng kiya kalang a tademaw

這時,在第一道太陽光芒的照射下,

i tawya i saayaway a nikalikat no cilal

蟹嬰霎時變成英俊、高壯的男人了。

tansol sa masomad a malakapah ato nika komeceday a tatama kiya kalang a wawa

後來,兩人生下一女一男,

mamahiza,siwawa koheni to tatayna ato tatama

過著幸福快樂的日子。

mosepi a limolak to demiamiad

 

有一天,姊姊在家裡照顧弟弟,

zoma a demiad kakana midipot to sabama i loma’

趁著弟弟睡著後就溜去玩,

iyo mabi’ ko sabama sa,midang tahkal ci niza

傍晚回來時,

taloma’ to kalabiyan

看見一位壯大的男生正在開門,

mazih niza mibohat to sasaedep ko tanektekay a tatama

還說自己是弟弟,

sakamo sa o sabama kako sa

姊姊心有疑慮,

pabaliw ko kakana

但是,爺爺笑著說:

oyzasa,tano tawa sa ko baki a misakamo

「哈!那是我們家族的遺傳:

ha! oyzasa o silet no lalabo no loma’ ita

男生高大壯碩、英俊;

masalaw a tanektek malakapah ko tatama

女生美麗、善良、又貼心」。

o tatayna sa salongan、manonen、matineng aca milimola’

 

參考文獻:
  • 李秀蘭、督固‧撒耘著,徐成丸、陳玉蘭譯,2010,《撒奇萊雅族雙語對照族語學習讀本:妲媧的微笑》。花蓮:財團法人花蓮縣帝瓦伊撒耘文化藝術基金會。
  • 國立花蓮教育大學原住民教育研究中心主編,2008,《國民中學原住民族鄉土文化教材─撒奇萊雅族學習手冊第三冊:閱讀文化篇》。臺北:教育部、行政院原住民族委員會。